Ik groeide op in een huis waar binnen een lijn op de muur zichtbaar was: tot zo hoog kwam het water in 1953. Als klein kind vond ik dat een akelige gedachte. Die lijn was immers hoger dan ik zelf toen was. Gelukkig is er sinds 1953 en ook sinds mijn jeugd veel veranderd.

De Deltawerken brachten Zuidwest-Nederland een gevoel van veiligheid, en datzelfde deed mijn zwemdiploma bij mij. Het blijft me altijd nog inspireren hoe men uiteindelijk een dergelijk complexe samenwerking heeft gerealiseerd waardoor we Nederland drooghouden. En daarbij de wrange gedachte dat dit reactief ontstond: er was een vreselijke ramp nodig om tot deze realisatie en samenwerking te komen. Wat kunnen we hiervan leren om toe te passen in de energietransitie?

Het vertrekpunt in de energietransitie is al anders, we zien het risico van klimaatverandering voor onze leefwereld en anticiperen daarop. Daarnaast zetten we stappen, zo zijn er de Sustainable Development Goals, ligt er een Klimaatakkoord en zitten we midden in de energietransitie. En zoals altijd moeten we het doen met de beperkte middelen die we hebben en blijft het zoeken naar de meest optimale wegen naar het gewenste resultaat; een afnamen van 95 procent van uitgestoten broeikasgassen in 2050. Energiehubs kunnen hier een sterke bijdrage in leveren. Ze hebben de potentie om optimaal gebruik te maken van energie-, mobiliteits- en ruimtelijke infrastructuren en het verminderen van maatschappelijke kosten.

LANGE WEG

We zien dat de weg naar de realisatie van een Energiehub lang is. Deze weg bestaat uit verschillende tussenstappen en onderweg moeten verschillende belemmeringen worden weggenomen. De kennisontwikkeling en het opdoen van ervaring gebeuren momenteel gefragmenteerd, zowel qua initiatieven als qua afstemming in de te maken stappen.

Een overzicht van de verschillende initiatieven en initiatiefnemers ontbreekt. Hierdoor lopen we het risico dat we het wiel meerdere keren gaan uitvinden. Zonder effectieve kennisdeling ontwikkelt ieder zijn eigen niet-geïntegreerde Energiehub, kunnen belemmeringen niet integraal aangepakt worden en sturen we sowieso richting het realiseren van lokale, suboptimale oplossingen.

PROACTIEVE SAMENWERKING

Structurele kennisdeling door de relevante partijen is noodzakelijk om Energiehubs tijdig en op een maatschappelijk optimale manier te realiseren. Dit vereist een proactieve samenwerking tussen partijen zoals vervoerders, concessieverleners, gemeenten en netbeheerders. Wij zien drie stappen als noodzakelijk voor deze samenwerking:

1. Het delen van geleerde lessen: Hiermee weten we wat de stand van zaken is, waar kansen en uitdagingen liggen, en waar gaten in de kennis zitten. Hieruit kan het gezamenlijke vervolg vastgesteld worden.
2. Het opstellen van een gezamenlijke routekaart: Met deze kennis en onderlinge kruisbestuiving, kunnen we gezamenlijk de benodigde vervolgstappen in kaart brengen en deze omzetten in een routekaart. Deze vervolgstappen kunnen vervolgens verdeeld worden over de betrokken partijen om per partij het proces behapbaar te houden, en om gezamenlijk het proces te versnellen.
3. Het gezamenlijk agenderen van landelijke aandachtspunten: Met het inzicht in de stand van zaken, de benodigde stappen en de daarbij behorende belemmeringen, brengen we samen de structurele belemmeringen in beeld. De gedeelde en structurele belemmeringen kunnen dan gezamenlijk, landelijk geagendeerd en aangepakt worden.

STAPPENPLAN

Kennisdelen is een belangrijk deelaspect voor de realisatie van Energiehubs, net zoals samenwerking, inzicht in wettelijke mogelijkheden en regie. Bij Stevin kijken we vanuit systeemdenken naar de ontwikkeling van Energiehubs. Vanuit onze ervaring bij de verschillende stakeholders, hebben we een stappenplan voor de integrale ontwikkeling van Energiehubs opgesteld. Met dit stappenplan bereiken we Energiehubs die optimaal gebruik maken van beschikbare infrastructuur tegen lagere maatschappelijke kosten. Hiermee gaan we van een vinger in de dijk naar een waterdicht (stappen)plan voor de realisatie van Energiehubs.

Om alle noodzakelijke deelaspecten te bespreken en om de benodigde samenwerkingen tussen partijen structureel te gaan borgen, organiseert Stevin de komende periode kennistafels. Meedoen? Neem contact op met Rogier Pennings

Dit artikel is eerder verschenen in OV-Magazine 4-2020